τρεις συν μία ανεπίδοτες επιστολές

7.5′ διάβασμα

ένα επιλεγμένο απόσπασμα από την πτυχιακή εργασία της Μαρίνας Σουτζιδέλλη
φοιτήτριας του τμήματος Φωτογραφίας του ΠΑ.Δ.Α.

Θλίψη είναι η μετάβαση του ανθρώπου από τη μεγαλύτερη
στη μικρότερη τελειότητα.
Μπαρούχ Σπινόζα, Ηθική, Μέρος ΙΙΙ

Αντί προλόγου

Με το τέλος του καλοκαιριού του 2018 άρχισα να κάνω χρήση της δυσβάσταχτης υπηκοότητας του αρρώστου σύμφωνα με την περιγραφή της Σούζαν Σόνταγκ στο βιβλίο Η νόσος ως μεταφορά. Το διαβατήριο των υγιών μού επεστράφη δεκατέσσερις μήνες μετά, λίγο πριν ξεσπάσει η πανδημία, πρέπει όμως κάθε εξάμηνο να πιστοποιείται η ισχύς του. Κατά τη διάρκεια των περιπετειών της υγείας μου ένιωσα δύο ανάγκες να με καθορίζουν: η μία ήταν να φωτογραφίζω τα νοσοκομεία στα οποία κυκλοφορούσα ή νοσηλευόμουν κατά περιόδους, ταυτίζοντας την ψυχική και σωματική μου κατάσταση με την απρόσωπη και συνήθως παρακμιακή εικόνα που αποπνέουν οι χώροι αυτοί χωρίς την ανθρώπινη παρουσία∙ η άλλη, να σκέφτομαι συνεχώς τέσσερις ανθρώπους και να συνομιλώ μαζί τους νοερά. Οι τρεις από τους τέσσερις ―δύο αγαπημένες φίλες και ο πατέρας μου― δεν βρίσκονται πια στη ζωή. Ο τέταρτος είναι ένας άνθρωπος που αγάπησα πολύ. Το ανά χείρας πόνημα αποτελεί κάποιου είδους ημερολογιακή καταγραφή αυτών των ημερών.

Πρώτη επιστολή
Das Leben wird erst handlich und verfügbar, wo der Tod als das Eigentliche der Existenz akzeptiert wird.
Solange der Tod etwas Tabusiertes ist, solange ist auch das Leben eines, das nicht interessiert.
Η ζωή μπορεί να γίνει διαχειρίσιμη και να αποκτήσει χρησιμότητα μόνο όταν ο θάνατος γίνει αποδεκτός ως ουσία της ύπαρξης. Όσο ο θάνατος παραμένει ταμπού, η ζωή η ίδια δεν έχει ενδιαφέρον.
Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ

Στην ερώτηση τι ήσουν για μένα, η απάντηση η καλύτερή μου φίλη μοιάζει φτωχή. Ήσουν ο Φιντίας και ήμουν ο Δάμων, μόνο έτσι μπορώ να περιγράψω τη σχέση που είχαμε. Όσοι σε γνώρισαν ήταν τυχεροί: ήσουν διαμάντι. Εγώ στάθηκα διπλά τυχερή. Υπήρξες το alter ego μου, κι ας μη σε έφτανα ούτε στο μικρό σου δαχτυλάκι.

[…] Αν μπορούσα να περιγράψω τη ζωή μου με μια εικόνα θα ‘λεγα πως ο θάνατός σου με χτύπησε σαν δυνατό αστροπελέκι, με πέταξε στην άκρη και, ως εκ θαύματος, δεν με σκότωσε. Όταν κατάφερα να σταθώ στα πόδια μου, αν και λαβωμένη, είδα ότι γι’ αλλού είχα ξεκινήσει και αλλού βρέθηκα. Άλλαξα ρότα. Δεν με ενδιέφερε πια να φτάσω στον αρχικό προορισμό.

Δεύτερη επιστολή
Du musst in allen Phasen deines Lebens stehen, sonst verrätst du dich selbst.
Πρέπει να στέκεσαι όρθιος σε όλες τις φάσεις της ζωής σου,
διαφορετικά προδίδεις τον εαυτό σου.
Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ

Τίποτε δεν θα ήθελα να είναι διαφορετικό επάνω σου. Ήσουν ο ιδανικός πατέρας. Θα ήθελα να σου έχω μοιάσει περισσότερο, να είμαι πιο σοβαρή, πιο χαμηλών τόνων, λιγότερο παρορμητική, να μην σπαταλώ και να μην σπαταλιέμαι. Δεν τα καταφέρνω. Αποτυγχάνω συνεχώς και δυστυχώς όχι καλύτερα, όπως προστάζει ο Μπέκετ. Με παρηγορεί όμως που μου κληροδότησες το αξιακό σου σύστημα, αυτό που με κράτησε όρθια όταν άρχισενα βρέχει συμφορές.

Ξέρω ότι στα στερνά σου σε στενοχώρησα. Πρώτα η απόλυση, ύστερα η διάλυση του γάμου μου. Έβλεπες πόσο χάλια ήμουν και σου κόστιζε. Δεν έμαθες ποτέ ότι όλ’ αυτά ήταν παιχνιδάκι μπροστά σε όσα ένιωσα εκείνο το κυριακάτικο πρωινό που ανέβηκα στο δωμάτιο να δω γιατί δεν είχες σηκωθεί ακόμη, παρότι είχε πάει εννιά η ώρα.

Τρίτη επιστολή
Weinachtszeit ist Erinnerungszeit.
Τα Χριστούγεννα είναι καιρός για θύμησες.
Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ

Αυτό που μας ένωσε, ήταν το ίδιο που μας χώρισε. Αν δεν ήταν τραγικό, θα μπορούσε να είναι αστείο. Μας ένωσε ο θάνατος δύο δικών μας ανθρώπων, τη σχέση μας την έθρεψε η θλίψη της απώλειας.

[…] Εκτός από την απώλεια, μας ένωσε και η αγάπη για τη λογοτεχνία. Όταν έψαχνα να βρω διέξοδο στην μετά Ξ. εποχή, ακολούθησα το δικό σου παράδειγμα και άρχισα σεμινάρια∙ περίμενα με λαχτάρα τις μέρες των μαθημάτων, τόσο για το μάθημα, όσο και για να σε συναντήσω. Μου άρεσε πολύ το Οn Chesil Beach, σου είπα. Λεπτομερής και σε βάθος περιγραφή χαρακτήρων, χωρίς να κουράζει, συνδυασμένη με απαράμιλλο υπαινικτικό λόγο, ωραίο είναι, απάντησες, αλλά κατά τη γνώμη μου το Atonement είναι το κορυφαίο του. Η Μ. έκανε καινούργιο τατουάζ, χάλια είναι, για να την προβοκάρω της είπα κάπου μουτζουρώθηκες, δεν πας να πλύνεις το μπράτσο σου, συνέχισες αλλάζοντας θέμα. Μου λείπουν οι κουβέντες μας, μου λείπουν τα γέλια μας καθώς σε άκουγα να σχολιάζεις.

Η συν μία επιστολή
Liebe ist kälter als der Tod.
Η αγάπη είναι πιο κρύα και από τον θάνατο.
Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ

Σου γράφω επειδή θυμάμαι τις συμπτώσεις ―σίγουρα, τις θυμάσαι κι εσύ. Μεγαλώσαμε στην ίδια γειτονιά, παίξαμε στα ίδια μέρη. Μας αρέσουν τα ίδια φαγητά, τυραννιόμαστε από αϋπνίες. Αγαπάμε τους ίδιους σκηνοθέτες, ζωγράφους, μουσικούς. Αγαπημένος ο Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ, θέλω να πάρω ένα βιβλίο γι’ αυτόν σου είπα, μην πάρεις απάντησες, θα πάρω εγώ και θα το ΄χουμε (δεν κοιμήθηκα εκείνο το βράδυ απ’ τη χαρά μου, αυτό το πρώτο πληθυντικό που με περιελάμβανε, έγινε καύσιμη ύλη για τις φαντασιώσεις μου).

Σου χάρισα τις μνήμες μου διαψεύδοντας τον Νίτσε που πίστευε ότι μεταξύ περηφάνειας και μνήμης ο άνθρωπος προτιμά την περηφάνεια. Ήμουν δική σου, έδινα ό,τι πίστευα πως θέλεις και δεν μ’ ενδιέφερε να πάρω τίποτα, παρά μόνο αγάπη.

Σου γράφω επειδή μου δημιουργήθηκε η βεβαιότητα ότι η σχέση μας θα είχε το τέλος της ιστορίας του Φλορεντίνο Αρίσα και της Φερμίνα Δάσα, μόνο που τελικά έζησα τη χολέρα και όχι τον έρωτα. Για να σου πω ότι έχασα τη γη κάτω απ’ τα πόδια μου, ότι αρρώστησα και παραλίγο να πεθάνω, και ότι ακόμα και τότε σε σκεφτόμουν. Ήθελα να σε δω στο επισκεπτήριο, να στέκεσαι δίπλα στην πόρτα, να μου χαμογελάς, να εύχεσαι περαστικά∙ εις μάτην.

Το παρόν δημοσιεύεται κατόπιν αδείας
και απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίησή του
(ολόκληρου ή αποσπασμάτων), χωρίς την άδεια της δημιουργού

για επικοινωνία με τη φωτογράφο:
[email protected]

© periopton