5′ διάβασμα
Ο Alfred Stieglitz, θεωρείται από πολλούς ως ο πατέρας της αμερικανικής καλλιτεχνικής φωτογραφίας, δημιουργώντας αξιόλογες φωτογραφίες ήδη από τη δεκαετία του 1880. Αλλά όταν γύρισε το φακό του προς τον ουρανό για να τραβήξει τα σύννεφα στη δεκαετία του 1920 και του 1930, είχε ένα αρκετά ασυνήθιστο στόχο στο μυαλό: να συνθέσει μια συμφωνία.
«Ήθελα μια σειρά από φωτογραφίες,» έγραψε ο γεννημένος στο New Jersey φωτογράφος, σε ένα τεύχος του 1923 του περιοδικού Ερασιτέχνης φωτογράφος & Φωτογραφία, «οι οποίες, όταν ιδωθούν από τον Ernest Bloch (ο μεγάλος συνθέτης), ο ίδιος θα αναφωνήσει: Μουσική! Μουσική! μα αυτό είναι μουσική!»
Ο Στίγκλιτζ όμως δεν ήθελε απλά η φωτογραφία του να εμφανίζεται αρμονική οπτικά. Εδώ και χρόνια πίστευε ότι το ίδιο το μέσο ήταν μια μορφή τέχνης. Ένα μέσον που δεν θα μπορούσε να παράγει μόνο όμορφες εικόνες – που θυμίζει, ας πούμε, τη ζωγραφική ή γλυπτική – αλλά θα μπορούσε να μεταφέρει τόσο την εξωτερική πραγματικότητα και την εσωτερική εμπειρία.
Η προκύπτουσα σειρά, ισοδύναμα, ήταν επαναστατική, και αναγνωρίζεται πλέον ως μια από τις πρώτες αφηρημένες μοντερνιστικές καλλιτεχνικές φωτογραφίες. Ο Στίγκλιτζ μετέτρεψε την κάμερα από ένα υπάκουο μηχάνημα καταγραφής των γεγονότων σε ένα παράθυρο μέσα από το οποίο το υπερβατικό μπορεί να βιωθεί. Το λυρικό σχήμα-μετατόπιση των νεφών – που φαίνεται να μην έχει καμία πραγματική δομή – υπηρέτησε ως εξωτερικό ισοδύναμο με τα μεταβαλλόμενα ανθρώπινα συναισθήματα. Ο Στίγκλιτζ είχε, σύμφωνα με τα πρότυπα της εποχής του, φωτογραφίσει το αφωτογράφητο.
Μια έκθεση που διαρκεί έως την 23η Μαρτίου στο Fraenkel Gallery του Σαν Φρανσίσκο παίρνει αυτό το ίδιο το όνομα, το Unphotographable, και τοποθετεί ένα μέρος από την σειρά του Στίγκλιτζ στο επίκεντρό της. Διαφημισμένο από τους επιμελητές της ως το πλήρες χρονικό μιας εναλλακτικής ιστορίας της φωτογραφίας, οι κυρίαρχες εικόνες της έκθεσης στις οποίες είναι προφανής η προσπάθεια αποφυγής για αφαίρεση, συσκότιση, και ακόμη και δολιότητα.
Με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, η έκθεση επιτρέπει στις εικόνες να κάνουν ιδιόμορφους συνδυασμούς. Μεταξύ των πολλών σπουδαίων, υπάρχουν, επίσης, πολλές που σε διασκεδάζουν. Το Όραμα φαίνεται σαν ένα παιχνιδιάρικο κόλπο (Κοίτα, ένα φάντασμα!) πολύ της μόδας στα Βικτωριανά σαλόνια, ενώ το αμφισβητήσιμο περίφημο τέρας του Λοχ Νες εξακολουθεί να λειτουργεί σαν ένα καλοπροαίρετο αστείο.
Στη συνέχεια υπάρχει το σουρεαλιστικό «Υπεροχή της ύλης πάνω στη Σκέψη» του Μαν Ρέι, όπου ένα γυμνό (με τη μέθοδο του σολαρίσματος) της ζωγράφου Meret Oppenheim περιγράφει το πώς η χειραγώγηση της έκθεσης μπορεί να παράγει κάτι ριζοσπαστικό, κάτι σαν γλυπτό.
Ένας βλέπει αυτό που κάποτε ήταν κυριολεκτικά αφωτογράφητο στις «ακτίνες X, Κατάποση Κέρματος» -Στρατιωτικό Νοσοκομείο- και στη συνέχεια, υπάρχει η έκθεση του σχεδόν κρυμμένου: «Σιωπή» του Christian Marclay (η ηλεκτρική καρέκλα), είναι ένα τμήμα μεταξοτυπίας με επίκεντρο την πινακίδα που γράφει «σιωπή» και η οποία βρέθηκε στο φόντο της ηλεκτρικής καρέκλας του Andy Warhol.
Επίσης υπάρχει μια φωτογραφία του 1941, μια εικόνα που δημιουργήθηκε από τον Clarence John Laughlin, ένα πρωτοπόρο του σουρεαλισμού. Μία από τις πιο αστείες εικόνες της έκθεσης είναι ένα πορτρέτο μιας χορεύτριας των Folies Bergere από έναν ανώνυμο φωτογράφο, ο οποίος χρησιμοποιεί ενα νέφος απο τούλι με σκοπό να υποδηλώσει, αλλά μην δείξει κάτι που θα κάνει την εικόνα άσεμνη.
«Είναι δύσκολο να ορίσετε με σταθερά όρια για το τι ακριβώς είναι αφωτογράφητο,» λέει ο διευθυντής της Fraenkel Gallery Darius Himes, εξηγώντας γιατί η έκθεση είναι στημένη με τέτοια ανάπτυξη. «Είναι περισσότερο για την πρόταση μιας αναζήτησης για κάτι πέρα από ό, τι υπάρχει, τι είναι φυσικά απτό.»
«Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που δεν είναι εύκολο να απεικονιστούν,» λέει ο Himes. «Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να αφοσιωθεί σε αυτό.»
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση/χρήση/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου, (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
επιμέλεια-κείμενο: © Κάππα Λάμδα
© periopton.com
περίοπτον 