Η ψηφιακή φωτογραφία μαζί με τις καινοτομίες, τις αλλαγές, τις αμφιβολίες… έφερε μαζί και εγκατέστησε ένα καινούργιο δόγμα. Την ακρίβεια της ισορροπίας του λευκού.
Οι φωτογράφοι που διέσχισαν τον -θαυμαστό- κόσμο της χημικής φωτογραφίας θα θυμούνται (χαμογελώντας ή δυσανασχετώντας ), τις επιλογές που είχαμε σε φίλμς με εξισορροπημένες επιστρώσεις για διαφορετικών ειδών φωτισμούς. Τις εξής δύο. Τα φίλμς «ημέρας»(daylight), ισορροπημενα στους 5000Κ, με επίστρωση κατάλληλη ν’αποδώσει ουδέτερα χρώματα αποτυπώνοντας το φυσικό φώς, και τα τεχνητού φωτισμού ισορροπημένα στους 3200Κ, με επίστρωση προορισμένη να καταγράψει λιγότερο το έντονο πορτοκαλί χρώμα, που παράγεται από τις ηλεκτρικές φωτιστικές πηγές συνεχούς εκπομπής.
Επιπλέον στις τσάντες με τον εξοπλισμό υπήρχαν διάφορα φίλτρα μετατροπής γιατί κάθε τύπος φωτισμού απαιτούσε και διαφορετική μεταχείριση. Ποιός φωτογράφος δεν θυμάται το Kodak Wratten Gelatin Filter Color Compensating CC 05 Red (εντυπωσιακό ε;). Και όλα αυτά με αβέβαια τις περισσότερες φορές αποτελέσματα.
Στην ψηφιακή όλα έγιναν πολύ πιο εύκολα∙ αρκεί η αλλαγή ή ο επανακαθορισμός της τιμής εξισορρόπησης του λευκού (από το μενού της μηχανής) έτσι ώστε να προσαρμοστεί στις εκάστοτε συνθήκες φωτισμού.
Πρόσφατα λοιπόν σε έγκριτο φωτογραφικό περιοδικό δημοσιεύτηκε άρθρο σχετικά με την ισορροπία του λευκού, όπου ο συντάκτης του δεν συμφωνεί με αυτή την ψηφιακή ευκολία και ακρίβεια ρύθμισης, υπερασπιζόμενος το ασαφές αποτέλεσμα της αναλογικής ρύθμισης ή και της απουσίας ρύθμισης.
(Δηλαδή να περάσουμε από την προσήλωση στην τεχνική για το επιθυμητό αποτέλεσμα, σε μία απείθαρχη εικόνα που θ’απαιτήσει σχεδόν ολόκληρο δοκίμιο για να δικαιολογηθεί;) Αναφέρει χαρακτηριστικά: «ξαφνικά ο καθένας πιστεύει οτι πρέπει να μετριάσει τις δεσπόζουσες αποχρώσεις και να προσαρμόσει το χρωματικό εύρος γύρω από μία ψευδο-κανονικότητα»(;!).
Βέβαια διευκρινίζει πως όταν πρόκειται για μία διαφημιστική -και γενικώς εκδοτική- εργασία η ακριβής ρύθμιση του λευκού για την αξιόπιστη απόδοση του χρώματος των λογοτύπων, των σημάτων και της απόχρωσης του δέρματος αποτελεί μια συνθήκη sine qua non. Το περίεργο είναι ότι αναφερόμενος στην εφαρμοσμένη φωτογραφία την κλείνει σε εισαγωγικά (πάλι αυτή η προσπάθεια διαχωρισμού σε καλή και καλούτσικη τέχνη), διατεινόμενος ότι μόνο σ’αυτήν την περίπτωση υπάρχει επιτακτική ανάγκη για πιστή αναπαραγωγή χρωμάτων.
«Αν αντίθετα κινούμεθα» συνεχίζει «στην καλλιτεχνική και δημιουργική πλευρά της, γιατί θα έπρεπε ν’ανησυχούμε να βλέπουμε τα χρώματα της φωτογραφίας ν’αποκλίνουν από μία υποτιθέμενη αλήθεια; Στη ζωγραφική, για παράδειγμα, τα χρώματα ενός Van Gogh, ενός Tiziano, ενός Van Dongen είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από «αληθινά». Και γι’αυτόν ακριβώς τον λόγο τους αγαπάμε!». Εδώ ολισθαίνει σ’έναν συμψηφισμό ζωγραφικής και φωτογραφίας παρακάπτοντας το γεγονός οτι η ζωγραφική αποδίδει και η φωτογραφία αποτυπώνει. Αυτό αποτελεί και την απάντηση στο ισχυρισμό ότι δυσκολεύουμε τη ζωή πολλών αρχαρίων εξηγώντας τους τεχνικούς όρους, οι οποίοι δεν είναι χρήσιμοι παρά μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις. Στη ζωγραφική η έννοια του δέντρου μπορεί ν’αποδοθεί σαν μία κόκκινη γραμμή, αντίθετα στη φωτογραφία μάλλον είναι αδόκιμο να πούμε «εδώ βλέπουμε το χαριτωμένο μπλέ παιδάκι σας μπροστά στην υπέροχη πράσινη θάλασσα».
Αλλά και εσκεμμένα αν θέλουμε να δημιουργήσουμε μία παρόμοια φωτογραφία δεν πρέπει να ξεκινήσουμε από μία κατά συνθήκη «κανονικότητα» και έπειτα -έχοντας τον πλήρη έλεγχο- να προχωρήσουμε στις ζητούμενες χρωματικές αποκλίσεις;
Και αν κάποιος αναρωτηθεί για τις χιλιάδες εικόνες που κυκλοφορούν δημιουργημένες από μηχανές παιχνίδια -όπως η Holga- από ληγμένα Polaroid φιλμς ή μετά από εφαρμογή επάνω στην αρχική εικόνα όλης της συλλογής φίλτρων του Photoshop, είναι πεδίο που απαιτεί μία αυτόνομη και ιδιαίτερα μακροσκελή απάντηση που θα καλύπτει και την ερώτηση τί είναι τέχνη. Ίσως στο μέλλον…
Για το τώρα και τελειώνοντας, ας μην ξεχνάμε ότι ακόμα και οι πιό πρωτοποριακοί ζωγράφοι έχουν εντρυφήσει κατά πρώτον στον ακαδημαϊσμό με ό,τι αυτό συνεπάγεται για κανόνες και τεχνικές.
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση/χρήση/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου, (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
© periopton
περίοπτον 